Leuk hoor, al die kunstjes met je paard, maar dat is toch helemaal niet nuttig?
Deze vraag komt heel vaak voorbij. Mijn eerste antwoord is altijd “Eh, wat is nuttig?”
Nuttig lijkt me in wezen iets wat je nodig hebt om te kunnen leven, toch? Nou ja, in dat geval moet ik erkennen dat kunstjes leren redelijk nutteloos is, net als paardrijden overigens en vele andere hobby’s… Of is nuttig “iets” wat “ergens” goed voor is? Nou ja, in dat geval is het aanleren van kunstjes absoluut heel erg nuttig! Waarvoor dan? Dat leg ik je graag uit.
Wat is nuttig
Veel mensen vinden rijden op- of mennen met een paard, wel nuttig. Maar doen we het om van A naar B te komen? Verdienen we er geld mee? Of worden we er echt veel gezonder van? Nou, eerlijk is eerlijk, nee. Paardrijden zelf is niet direct heel nuttig.
Vroeger, toen we nog geen auto’s en zelfs fietsen hadden wel natuurlijk, maar in de hedendaagse tijd rijden we eigenlijk met maar 1 doel paard… omdat we het leuk vinden! En leuk is het! Dat blijkt wel, de ruiter populatie groeit nog altijd.
En ja, op het moment dat we op een paard gaan zitten is het absoluut belangrijk om tijd en energie in zijn lichamelijke training te steken. Het rijden is tenslotte een volstrekt onnatuurlijk gebeuren en een zware belasting op de rug van een paard. Dus correct rijden zodat hij goed leert dragen is ontzettend belangrijk en dus ook nuttig.
Mentale uitdaging
Maar… Niet alleen zijn lijf gezond houden is daarin van belang, zijn hoofd is minstens net zo belangrijk!
En laten we heel eerlijk zijn, hoeveel mentale uitdaging krijgt een paard dat (met een beetje geluk, vaak minder) van 9.00 tot 17.00 uur in een groepje op de wei of paddock staat te grazen of hooi staat te eten, en vervolgens van 17.00 tot 9.00 uur in de stal staat met een bult hooi voor zijn neus? Hij hoeft tenslotte niet te zoeken naar eten, naar water, niet te vluchten voor rovers en veelal ook niet te zorgen voor nageslacht.
Dus veel mentale uitdagingen vallen weg. Daar krijgt een paard een mens voor terug, iemand die hem dagelijks zadelt voor een uurtje rijden waarbij hij vooral geen eigen initiatief moeten laten zien, maar de gegeven hulpen direct moet opvolgen. Eigenlijk verstand uitschakelen en alleen maar voelen, voelen wat de ruiter aangeeft.
Zijn paarden dom?
Maar weet je, een paard heeft óók een verstand, misschien niet zo groot en complex als dat van de mens, maar hij kan natuurlijk leren en vindt het ook echt leuk om ook mentale uitdagingen te krijgen. Want wie kent niet de voorbeelden van paarden die zelf knopen losmaken, deuren openen en dekens uitkrijgen zonder ze te slopen. Paarden dom? Nee hoor, allesbehalve!
En daar komt dus het nut van “kunstjes” leren tevoorschijn. “Kunstjes” overigens tussen aanhalingstekens, ik gebruik liever het woord (vrijheidsdressuur) oefeningen. Ten slotte is een piaffe net zo goed een kunstje als het knielen. En de Spaanse pas is net zo goed een oefening als schouderbinnenwaarts.
Clickertraining
Het leuke van het aanleren van deze oefeningen is dat ze over het algemeen in vrijheid aan geleerd worden. Daardoor wordt de trainer uitgedaagd om creatief te zijn in het uitleggen van de oefeningen aan het paard. En het paard wordt uitgedaagd om goed op te letten en na te denken over wat de trainer van hem zou willen.
Door het gebruik van voedsel beloningen in combinatie met de clicker wordt het paard nog meer gemotiveerd om zijn best te doen om de trainer daadwerkelijk te begrijpen.
Maar het leuke is dat een paard die verder in zijn training is ook steeds meer intrinsieke motivatie (motivatie vanuit zichzelf) krijgt om de trainer te begrijpen. Deels doordat er met voedsel beloont, is (dat geeft een blij gevoel waardoor dat blije gevoel vanzelf ook aan de training gekoppeld wordt. ) deels doordat ook een paard blij wordt van het oplossen van puzzels, mits ze niet te moeilijk of juist te makkelijk zijn.
En daar ligt natuurlijk weer de uitdaging voor de trainer, de oefeningen zo aanbieden dat een paard ze goed bevatten kan. Dus niet alleen een mentale uitdaging voor je paard, maar ook voor jou!
